Bitechnologia - teraźniejszość i przyszłość
Choroby genetyczne, GMO, terapie fagowe, genetyka zwierząt
Choroby genetyczne człowieka, postępy w ich wykrywaniu i terapii; organizmy modyfikowane genetycznie (GMO); możliwości terapii fagowej, czy wreszcie rola genetyki w nowoczesnym rolnictwie i hodowli zwierząt - to tylko część tematów, których będzie można wysłuchać na II Polskim Kongresie Genetyki, który rozpoczął się w Warszawie. Impreza potrwa do 20 września.
Na konferencji prasowej zapowiadającej to wydarzenie przewodniczący Polskiego
Towarzystwa Genetyki Człowieka prof. Tadeusz Mazurczak podkreślił, że kongres
będzie okazją do prezentacji najnowszych osiągnięć w dziedzinie genetyki
człowieka, dotyczących zarówno podłoża wielu chorób dziedzicznych i
cywilizacyjnych; jak i nowoczesnych możliwości ich diagnostyki, czy postępów w
ich leczeniu.
"Nie ma specjalności lekarskiej, która nie zajmowałaby się schorzeniami
uwarunkowanymi genetycznie, nie ma też choroby, w której rozwoju nie brałyby
czynniki genetyczne. Jest to fakt, który nie zawsze uświadamiają sobie nawet
wyspecjalizowani pracownicy służby medycznej" - podkreślił prof. Mazurczak.
Według badacza, głównym beneficjentem postępów biologii molekularnej, w tym
genetyki, jest człowiek. Dynamiczny rozwój tej dziedziny sprawia, że obecnie
medycyna staje się coraz bardziej medycyną molekularną, a podejście do pacjenta
nabiera coraz bardziej indywidualnego charakteru. W przyszłości to właśnie
indywidualny zapis informacji genetycznej będzie coraz silniej wpływał na sposób
leczenia danego chorego, podkreślił genetyk.
Jak wymienił prof. Mazurczak, podczas kongresu odbędzie się kilka sesji
dotyczących genetyki człowieka, w tym sesja na temat ciliopatii, czyli
uwarunkowanych genetycznie chorób związanych z zaburzeniami funkcji rzęsek
(struktur obecnych np. na komórkach układu oddechowego, czy moczowego). Zalicza
się tu m.in. mukowiscydozę oraz pierwotną dyskinezę rzęsek. Będzie też można
posłuchać na temat nowotworów dziedzicznych, genetycznego podłoża chorób
neurologicznych, np. padaczki, autyzmu.
Wśród tematów dotyczących genetyki mikroorganizmów, prof. Grzegorz Węgrzyn z
Uniwersytetu Gdańskiego wymienił m.in. zagadnienia związane z bakteriofagami,
czyli wirusami atakującymi bakterie. Mogą one odgrywać zarówno negatywną, jak i
bardzo pozytywną rolę w medycynie. Z jednej strony, okazuje się, że bardzo wiele
toksyn produkowanych przez bakterie chorobotwórcze pochodzi od bakteriofagów.
Przykładem są tu enterokrwotoczne szczepy Escherichia coli, powodujące poważne
zapalenia jelita grubego.
Z drugiej strony, bakteriofagi mogą być wykorzystywane w leczeniu trudnych
infekcji, jako alternatywa dla antybiotyków. Jest to bardzo istotne ze względu
na stale rosnącą liczbę szczepów bakteryjnych opornych na terapię antybiotykową.
Jak przypomniał prof. Węgrzyn, polscy naukowcy mają bardzo dobre osiągnięcia na
tym polu. We Wrocławiu działa Ośrodek Terapii Fagowej - jedyny w Unii
Europejskiej i jeden z dwóch ośrodków tego typu na świecie.
Jak zapowiedział prof. Marek Świtoński z Akademii Rolniczej w Poznaniu, na
kongresie można też będzie posłuchać o wykorzystaniu technik molekularnych w
hodowli zwierząt udomowionych, w tym gospodarskich. Chodzi tu zarówno o
modyfikacje, które poprawiają wartość hodowlaną zwierząt, np. pozwalają uzyskać
krowy dające więcej mleka, ale też o wykorzystanie genetyki do oceny tej
wartości. Genetyk podkreślił, że poznanie sekwencji genomu wielu zwierząt
laboratoryjnych i domowych, szczególnie psa, umożliwia poszukiwanie genetycznego
podłoża różnych schorzeń gnębiących ludzi oraz opracowanie nowych metod ich
terapii.
Genetyka zwierząt obejmuje też zagadnienie modyfikacji genetycznych, które
pozwolą wykorzystywać zwierzęta, jako dawców organów dla ludzi. Największe
nadzieje wiązane są tu ze świnią. Badania nad tym są prowadzone również w
Polsce, m.in. przez genetyków z Poznania.
Spośród tematów dotyczących genetyki roślin prof. Stefan Malepszy ze Szkoły
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) zwrócił uwagę na problematykę komórek
macierzystych roślin oraz wykorzystanie zjawiska interferencji DNA w uzyskiwaniu
roślin warzywnych opornych na nicienie - jeden z najgorszych szkodników upraw.
Bardzo ważnym zagadnieniem, któremu poświęcona będzie jedna sesja kongresu jest
unijny projekt EuroGentest, którego celem jest pomoc w poprawie i ujednoliceniu
standardów różnych testów genetycznych w krajach UE. Polska jest pierwszym
krajem, w którym szerokiemu gronu genetyków zostaną przedstawione dokumenty
zawierające zalecenia na temat tych testów, ich jakości i użyteczności,
poradnictwa genetycznego, informacji należnej pacjentom i ich rodzinom.
Zalecenia zostały opracowane przez międzynarodowe gremium ekspertów.
Według przewodniczącej komitetu organizacyjnego kongresu prof. Moniki
Rakoczy-Trojanowska z SGGW, udział w wydarzeniu zapowiedziało ponad 650
specjalistów z polskich i zagranicznych ośrodków badawczych. Co ciekawe, ponad
70 proc. z nich stanowią kobiety.
Dzięki uprzejmości: PAP Nauka w Polsce